1. Độ cứng SGCC là gì và vì sao nó quyết định việc có bị nứt mạ khi uốn/dập?

“Độ cứng” (Hardness) là yếu tố nguy hiểm nhất trong việc gây NG đối với SGCC, đặc biệt khi:

dập mạnh,
uốn sâu 90°–135°–180°,
hàn CO2/MIG,
gấp mép,
làm tủ điện – panel – bracket – khay.

Vì sao?

✔ Độ cứng quá cao → thép giòn → nứt lớp mạ, rạn chân mạ

✔ Độ cứng quá thấp → thép mềm → móp, nhăn, biến dạng khi dập

Tức là:

quá cứng = nứt mạ
quá mềm = méo sản phẩm
đạt chuẩn = dập/uốn/trượt khuôn mượt

Đây là lý do độ cứng SGCC được coi là “chỉ số sống còn” đối với mọi nhà máy sản xuất số lượng lớn.

2. Giá trị độ cứng chuẩn của SGCC theo JIS G3302

Tiêu chuẩn JIS không ghi trực tiếp độ cứng, nhưng quy định rất rõ 2 thông số liên quan:

1) Độ bền kéo (Tensile Strength): 270–410 MPa

2) Độ dẻo (Elongation): ≥ 22–28%

Từ đó, độ cứng thực tế đo theo HRB thường nằm trong:

⭐ Độ cứng SGCC tiêu chuẩn POSCO/CSVC: HRB 55–70

Đây là khoảng phù hợp cho:

dập
uốn
gấp mép
hàn
làm tủ điện
hàng gia dụng
nội thất thép
cơ khí chính xác

3. Ba tầng độ cứng SGCC và ảnh hưởng của từng mức

Dũng xem bảng này — đây là bảng quan trọng nhất để kỹ thuật quyết định có nhập coil hay không:

⭐ (1) SGCC mềm (Soft) – HRB 45–55

Ưu điểm:

Dập/uốn cực mượt
Không nứt mạ
Rất phù hợp uốn sâu 180°
Ít stress lên khuôn, khuôn bền hơn

Nhược điểm:

Dễ móp khi cuộn/tách cuộn
Khi dập lực mạnh có thể hơi “nhăn” mép
Kém phù hợp làm kết cấu chịu lực

Ứng dụng:

linh kiện điện tử
tủ điện mỏng
vỏ máy
chi tiết dập có bán kính nhỏ (R small)
nội thất – trang trí

⭐ (2) SGCC tiêu chuẩn (Standard) – HRB 55–70

Đây là mức lý tưởng nhất.

Ưu điểm:

Dập/uốn đẹp
Không rạn chân mạ
Độ bền đủ cho sản xuất hàng loạt
Phù hợp đa dạng sản phẩm
Điểm hàn ổn định

Ứng dụng:

tủ điện trung – dày
cơ khí công nghiệp
bracket, khay, panel
thiết bị gia dụng
linh kiện xe máy – ô tô

⭐ (3) SGCC cứng (Hard) – HRB 70–85

Đây chính là “vùng tử thần” gây NG.

Biểu hiện:

Uốn 90°: rạn mạ
Uốn sâu: nứt lớp mạ
Dập mạnh: vết nứt li ti như mạng nhện
Hàn: mạ bong quanh mối hàn
Sơn: dễ loang màu

Nguyên nhân coil bị quá cứng:

tái cán, thép phế luyện lại
ủ không đạt
thành phần Carbon cao
dây chuyền cán/mạ kém ổn định
dùng thép nền không đạt chuẩn

Nguồn dễ gặp:
❌ SGCC Trung Quốc giá rẻ
❌ SGCC thương mại tráo mác
❌ coil tái chế
✔ POSCO/CSVC hầu như không xảy ra

4. Vì sao độ cứng ảnh hưởng trực tiếp tới việc nứt mạ?

Dũng hình dung thế này:

Khi uốn → lớp mạ chịu lực kéo → lớp mạ giòn sẽ nứt trước.
Nếu thép nền quá cứng → không đàn hồi → nứt cả mạ và lõi thép.
Kiểm tra dưới kính lúp, nứt mạ ở SGCC cứng giống như nứt men gốm.

POSCO & CSVC kiểm soát độ cứng nhờ:

công nghệ ủ luyện (annealing) chuẩn Nhật/Hàn
kiểm soát thành phần hoá học chuẩn
cán lạnh – mạ kẽm liên tục (continuous line)

Trong khi nguồn giá rẻ:

dùng thép nền phế → hard
mạ không đồng đều → brittle
cán không chuẩn → độ cứng lệch

5. Bảng đánh giá: Bao nhiêu độ cứng thì gây nứt mạ?

Độ cứng HRB	Mức độ NG	Hiện tượng
45–55	⭐	Uốn sâu đẹp, không nứt
55–65	⭐⭐	Uốn 90–135° ổn định
65–70	⭐⭐⭐	Uốn sâu có thể rạn nhẹ
70–75	⭐⭐⭐⭐	Dễ rạn chân mạ khi dập mạnh
75–85	⭐⭐⭐⭐⭐	Nứt mạ gần như chắc chắn

Ngưỡng gây nứt mạ:

❌ HRB ≥ 70

Ngưỡng an toàn:

⭐ HRB 55–68

Đây cũng là mức độ cứng của 99% sản phẩm POSCO – CSVC mà Đài Tín đang cung cấp.

6. Tại sao SGCC Trung Quốc thường bị “over-hard” (cứng quá mức)?

5 lý do:

❌ 1) Luyện thép từ phế liệu → Carbon cao

Gây giòn, nứt.

❌ 2) Quá trình cán không ổn định

Khi lực cán bị lệch → thép bị hard zone.

❌ 3) Không ủ mềm đúng chuẩn

Nhiệt độ/ thời gian không đồng nhất → thép không được “giảm ứng suất”.

❌ 4) Mạ kẽm với kẽm tạp chất

Lớp mạ giòn, dễ crack.

❌ 5) Dung sai không chuẩn

Lực uốn tập trung 1 điểm → nứt ngay.

POSCO/CSVC không gặp lỗi này vì kiểm soát cực chặt từ nguyên liệu → cán → mạ → dầu → đóng gói.

7. Các ngành nào dễ bị NG nhất nếu dùng SGCC có độ cứng quá cao?

🔥 1) Ngành dập – uốn – gấp mép

Nứt mạ → NG hàng loạt → bỏ coil.

🔥 2) Tủ điện – panel

Không ăn sơn → khách trả hàng.

🔥 3) Thiết bị điện lạnh – điện tử

Rạn chân mạ → mất thẩm mỹ.

🔥 4) Nội thất kim loại

Vết nứt lộ rõ → không đạt QC.

🔥 5) Linh kiện công nghiệp

Sai dung sai + nứt = NG toàn bộ.

8. Cách kiểm tra nhanh độ cứng SGCC (Tại xưởng – không cần thiết bị phức tạp)

✔ (1) Test uốn tay 90° – 135°

Nếu rạn → coil quá cứng.

✔ (2) Quan sát bề mặt sau khi uốn

Nếu xuất hiện màu xám đậm → dấu hiệu nứt mạ.

✔ (3) Kiểm độ hồi đàn hồi

Thép quá cứng sẽ “bật ngược” mạnh.

✔ (4) Kiểm CO/CQ xem nguồn nào

POSCO – CSVC luôn ghi Hardness profile rõ ràng.

✔ (5) Cân/đo trọng lượng coil

Dung sai kém → khả năng độ cứng lệch.

9. Khi nào nên chọn SGCC mềm – chuẩn – cứng? (Bảng ứng dụng)

Mức độ cứng	Nên dùng cho	Không nên dùng cho
HRB 45–55	uốn sâu 180°, dập mỏng, linh kiện nhỏ	kết cấu chịu lực
HRB 55–68	dập/uốn phổ thông, panel, tủ điện	uốn 180° biên dạng phức tạp
HRB ≥ 70	sản phẩm thẳng, không uốn	dập/uốn, sơn, hàn, hàng FDI