Tiêu chuẩn JIS G3131 SPHC PO – Thành phần, cơ tính và ứng dụng thực tế

1. Tiêu chuẩn JIS G3131 và ý nghĩa của SPHC PO

JIS G3131: là tiêu chuẩn Nhật Bản dành cho thép cán nóng dùng cho dập nguội, hàn và gia công cơ khí.
SPHC: viết tắt của Steel Plate Hot Commercial – thép tấm cán nóng thông dụng.
PO (Pickled & Oiled): chỉ quá trình xử lý bề mặt tẩy gỉ bằng axit, sau đó phủ dầu để hạn chế oxy hóa.

Ý nghĩa: SPHC PO mang lại bề mặt sạch hơn, ổn định hơn, giảm thiểu nguy cơ gỉ sét và nâng cao chất lượng sản phẩm cuối cùng.

2. Thành phần hóa học SPHC PO (theo JIS G3131)

Nguyên tố	Giới hạn (%)	Vai trò
C (Carbon)	≤ 0.12	Giúp tăng độ cứng và giới hạn bền
Mn (Mangan)	≤ 0.50	Cải thiện độ bền, độ dẻo
P (Phospho)	≤ 0.035	Giảm tính dẻo, cần hạn chế
S (Lưu huỳnh)	≤ 0.035	Ảnh hưởng đến tính hàn, độ bền

Phân tích chuyên sâu:

C thấp (≤ 0.12%): Giúp thép mềm, dễ uốn và phù hợp cho gia công dập nguội.
Mn ≤ 0.50%: Đảm bảo độ bền vừa phải nhưng vẫn giữ được tính dẻo.
P & S thấp: Hạn chế nứt gãy trong quá trình hàn và dập.

📌 Lưu ý cho khách hàng FDI: Khi nhập thép SPHC PO, cần yêu cầu Mill Test Certificate (MTC) để xác nhận thành phần hóa học đạt chuẩn, tránh rủi ro mua phải hàng kém chất lượng.

3. Cơ tính (Mechanical Properties) của SPHC PO

Chỉ tiêu	Giá trị (theo JIS G3131)	Ý nghĩa
Độ bền kéo (Tensile Strength)	270 – 410 MPa	Khả năng chịu lực kéo trước khi đứt
Giới hạn chảy (Yield Strength)	≥ 245 MPa	Giới hạn biến dạng dẻo
Độ giãn dài (Elongation)	≥ 28%	Khả năng biến dạng mà không gãy

Phân tích chuyên sâu:

SPHC PO có độ giãn dài cao (≥28%) → cực kỳ phù hợp cho dập sâu.
Giới hạn chảy thấp giúp dễ uốn, dễ hàn.
Độ bền kéo trung bình đảm bảo cân bằng giữa giá thành – khả năng gia công – tuổi thọ sản phẩm.

4. Phân loại SPHC, SPHD, SPHE – So sánh chi tiết

Mác thép	Đặc điểm chính	Ứng dụng
SPHC	Thông dụng, cơ tính cơ bản	Sản phẩm cơ khí, kết cấu nhẹ
SPHD	Độ dẻo cao hơn SPHC	Gia công dập nguội phức tạp
SPHE	Độ giãn dài vượt trội	Phù hợp cho dập sâu, linh kiện ô tô
SPHC PO	SPHC + xử lý PO	Bảo quản lâu, chống gỉ, dễ hàn

📊 Biểu đồ minh họa sự khác biệt về độ giãn dài (%) giữa SPHC – SPHD – SPHE:
(SPHC ~28%, SPHD ~31%, SPHE ~34%).

👉 Kết luận: Nhà máy có nhu cầu dập sâu nên ưu tiên SPHE, còn nếu muốn tối ưu giá và chống gỉ khi lưu kho thì SPHC PO là lựa chọn hợp lý.

5. Ứng dụng thực tế của SPHC PO

Ngành ô tô – xe máy: khung xe, chi tiết chịu lực trung bình, chi tiết dập sâu.
Ngành cơ khí: chế tạo vỏ máy, kết cấu thép nhẹ.
Điện – điện tử: vỏ thiết bị, bảng mạch yêu cầu chống oxy hóa bề mặt.
Xây dựng: vật liệu kết cấu, ống thép, dầm chịu tải nhẹ.

📌 Đặc biệt, SPHC PO được các nhà máy FDI ưa chuộng vì có thể giảm chi phí xử lý bề mặt và kéo dài thời gian lưu kho.

6. Quy trình sản xuất SPHC PO

SPHC PO không chỉ là thép cán nóng thông thường, mà còn trải qua một công đoạn xử lý bề mặt quan trọng. Quy trình tổng quát:

Cán nóng (Hot Rolling): Phôi thép được nung nóng trên 1000°C, sau đó cán thành dạng tấm/cuộn theo kích thước yêu cầu.
Làm nguội và cuộn lại (Cooling & Coiling): Sau khi cán xong, thép được làm nguội và cuộn lại.
Tẩy gỉ (Pickling): Cuộn thép được nhúng vào dung dịch axit (HCl hoặc H2SO4) để loại bỏ lớp oxit sắt bám trên bề mặt.
Trung hòa và rửa sạch: Sau tẩy gỉ, thép được rửa bằng nước nóng/kiềm để trung hòa axit còn sót.
Phủ dầu (Oiling): Một lớp dầu mỏng được phủ đều để ngăn oxy hóa, bảo vệ bề mặt thép trong quá trình lưu kho và vận chuyển.

📌 Điểm cộng của quy trình PO:

Bề mặt sạch, nhẵn, ít khuyết tật.
Giảm nguy cơ gỉ sét trong vận chuyển.
Tiết kiệm chi phí xử lý lại bề mặt cho nhà máy gia công.

7. Ưu và nhược điểm của SPHC PO

Ưu điểm:

Bề mặt sạch, chống gỉ tốt hơn SPHC thường.
Dễ gia công: hàn, cắt, dập đều thuận lợi.
Chi phí hợp lý: giá cao hơn SPHC thường khoảng 300–500 VNĐ/kg, nhưng tiết kiệm chi phí xử lý gỉ sau này.
Phù hợp lưu kho lâu dài: đặc biệt hữu ích cho các nhà máy FDI có hệ thống nhập khẩu container lớn.

Nhược điểm:

Không phù hợp cho sản phẩm chịu lực cao (ví dụ: kết cấu cầu, dầm chịu tải nặng).
Chi phí cao hơn SPHC thường, do có thêm công đoạn PO.
Lớp dầu cần xử lý trước khi sơn hoặc mạ tiếp theo.

8. So sánh SPHC PO và các vật liệu thay thế

Vật liệu	Ưu điểm	Nhược điểm	Ứng dụng
SPHC PO	Giá hợp lý, chống gỉ, dễ dập	Không chịu tải nặng	Cơ khí, ô tô, điện tử
SPHD	Dẻo hơn SPHC, dễ dập nguội	Giá cao hơn	Chi tiết phức tạp
SPHE	Độ giãn dài cao, cực kỳ dễ dập	Giá cao nhất	Dập sâu, linh kiện ô tô
HRC thường	Giá rẻ, phổ biến	Bề mặt gỉ nhanh, phải tẩy lại	Kết cấu xây dựng
CR (SPCC)	Bề mặt đẹp, mỏng, chính xác	Giá cao, sản xuất phức tạp	Điện tử, gia dụng, ô tô cao cấp

👉 Nhìn chung, SPHC PO là giải pháp tối ưu chi phí – chất lượng cho nhóm sản phẩm cần bề mặt sạch, chống gỉ, nhưng không yêu cầu cơ tính quá cao.

9. Bảng giá tham khảo SPHC PO tại Việt Nam (2025)

Nguồn cung	Giá trung bình (VNĐ/kg)	Ghi chú
POSCO (Hàn Quốc)	19.800 – 20.200	Ổn định, chất lượng cao, FDI ưa chuộng
CSVC (Nhật Bản)	19.600 – 21.000	Cạnh tranh, chất lượng ổn định
Hòa Phát (Việt Nam)	18.200 – 18.600	Giá mềm hơn, nhưng chất lượng bề mặt kém hơn
Trung Quốc	17.800 – 18.200	Giá rẻ, nhưng rủi ro cao khi áp thuế chống bán phá giá

📌 Lưu ý quan trọng: Với xu hướng Việt Nam siết chặt nhập khẩu thép Trung Quốc bằng thuế chống bán phá giá, POSCO và CSVC sẽ là nguồn cung bền vững cho FDI.

10. Giải pháp mua hàng an toàn cho nhà máy FDI

Các nhà máy FDI tại Việt Nam thường gặp khó khăn khi mua thép SPHC PO:

Biến động giá nhanh.
Rủi ro mua phải thép tráo mác, không đạt JIS.
Thời gian giao hàng chậm, ảnh hưởng kế hoạch sản xuất.

Giải pháp:

Chọn đối tác uy tín: Ưu tiên nhà phân phối có liên kết trực tiếp với POSCO, CSVC.
Yêu cầu MTC (Mill Test Certificate): Xác nhận thành phần hóa học và cơ tính.
Đàm phán giá linh hoạt: Theo dõi HRC FOB Trung Quốc – là chỉ số ảnh hưởng mạnh đến SPHC PO.
Chia lô nhập khẩu: Giảm rủi ro biến động giá, tối ưu tồn kho.
Hợp tác dài hạn: Cam kết sản lượng, đổi lại giá ưu đãi và giao hàng ưu tiên.

11. Checklist kiểm tra SPHC PO khi nhập kho

✅ Bề mặt: phải sạch, không gỉ, có lớp dầu bảo vệ.
✅ Kích thước: đúng tiêu chuẩn JIS, sai số ±0.5 mm.
✅ Bao bì: cuộn thép phải có giấy dầu + đai thép chắc chắn.
✅ Nhãn mác: ghi rõ mác thép (SPHC PO), nhà sản xuất, số cuộn, trọng lượng.
✅ Giấy tờ: kèm MTC, chứng chỉ xuất xứ (CO), chứng chỉ chất lượng (CQ).

📌 Gợi ý: Nhà máy nên kiểm tra ngẫu nhiên ít nhất 10% số cuộn nhập về, tránh rủi ro toàn lô.

12. Kết luận & Kêu gọi hành động

SPHC PO – theo tiêu chuẩn JIS G3131 – là lựa chọn cân bằng giữa giá thành – khả năng gia công – độ bền bề mặt. Với ưu điểm bề mặt sạch, dễ dập, chống gỉ và phù hợp lưu kho, đây là dòng thép đặc biệt phù hợp cho các nhà máy FDI tại Việt Nam trong ngành cơ khí, ô tô, điện tử.

👉 Nếu bạn là nhà máy FDI, doanh nghiệp cơ khí hoặc nhà thầu xây dựng, Đài Tín Việt Nam là đơn vị phân phối trực tiếp từ POSCO, CSVC, Hòa Phát, cam kết: